De voorbije jaren postte ik regelmatig een handleiding over het installeren van Linux op een pc of Mac. Aangezien die stappen nooit erg veel veranderen en de kriebel om Linux te testen blijft, start ik met een aantal reviews van distributies. Het doel is om de beste Linux-distributie te vinden voor de gewone gebruiker. Niet voor de specialist die alles in de terminal doet, maar voor jan modaal, die een OS wil dat vlot werkt, gebruiksvriendelijk is en er mooi uitziet.
De tests voer ik uit op een AMD-laptop met AMD-Ryzen 7 4700u-processor, 16 GB RAM, SSD en AMD Renoir GPU.
Live
Ubuntu 21.10, Impish Indri, bijt de spits af. De ISO is 3,12GB en die zet ik op mijn USB-stick met Ventoy om makkelijk en snel meerdere distributies klaar te hebben staan.
De live omgeving start op in 1min en 15s en kun je vlot gebruiken om alvast een aantal zaken te testen voor je de distributie installeert. Zeker wanneer je voor het eerst een Linux-distributie probeert is het een goed idee om de live omgeving te starten en te checken of je hardware wel werkt. Ik denk aan scherm, toetsenbord, muis, Wi-Fi, camera, audio, microfoon, … Het zou jammer zijn mocht één onderdeel niet werken en dat je er pas achter komt nadat je het OS op je harde schijf installeert. Ubuntu 21.10 lijkt het op het eerste zicht prima te doen en ik start de installatie op mijn SSD.
Installatie
De installatie gaat erg vlot en duurt slechts 6 min en 8s, zo is de hele installatie, inclusief configuratie, afgerond in een kleine 7 minuten. Probeer dat maar eens na te doen op Windows of macOS 😉
De installatieduur is uiteraard niet de belangrijkste indicatie van een vlotte distributie, want die doe je meestal maar 1 keer. De opstartsnelheid van het systeem is veel belangrijker. Ubuntu 21.10 doet dat op deze laptop in 18s. Dat is van het moment dat ik de laptop inschakel tot het bureaublad geladen is en ik het eerste programma kan starten.
Software
Na de eerste boot, krijg ik meteen een melding dat er extra taalpakketten beschikbaar zijn en wordt de software geüpdatet. Nog eens opnieuw opstarten en het systeem is helemaal klaar voor gebruik.
Ubuntu gebruikt Gnome 40.4 en daar merk ik toch wel wat verbeteringen in vergelijking met de vorige Gnome-versie. De grafische schil reageert veel vlotter en de panelen staan nu naast elkaar in plaats van onder elkaar. Verder vind je al meteen wat handige software klaar geïnstalleerd: Firefox om te browsen, Thunderbird voor mail, Gnome Agenda, Cheese om je webcam te gebruiken, LibreOffice als kantoorpakket en Shotwell om je foto’s te bekijken en beheren. Voor mij volstaat dit wel omdat het doordachte keuzes zijn van programma’s die goed werken. Enkel van Rhytmbox als audiospeler houd ik niet echt. Het programma ziet er vrij gedateerd uit.
Minder positief is de opstartsnelheid van een aantal apps, waaronder browser Firefox. Ubuntu gebruikt graag snaps, wat een aantal voordelen heeft, waardoor de opstarttijd van die snaps merkbaar veel langer is dan de niet-snapversie (deb, Flatpak, …). Voor sommige apps valt dit niet echt op, maar het starten van Firefox duurt secondnlang, terwijl het vroeger meteen opstartte. Zodra de browser één keer gedraaid heeft, gaat het vlotter maar na elke reboot komt het probleem terug.
Nieuwe software installeren kan makkelijk via Ubuntu Software al biedt die niet altijd het gewenste overzicht. Sommige applicaties vind je meerdere keren terug, wat het voor de gebruiker onduidelijk maakt, welke versie je moet kiezen. Zo vond ik van darktable 2 versies terug: 3.2.1 en 3.6.0. De eerste als Snap, de tweede als gewoon pakket. Ook van Thunderbid en Firefox zijn verschillende versies beschikbaar. Vreemd ook dat Firefox standaard als Snap geïnstalleerd wordt en Thunderbird niet. Een weinig consistente keuze.
Ubuntu gebruikt Yaru als thema en dat ziet er zowel in het donkere als gewone thema prettig uit. Qua leesbaarheid heb ik een lichte voorkeur voor het lichte thema, de lichtgrijze tekst op donkergrijze achtergronden vind ik niet altijd makkelijk leesbaar.
Alle software is ook netjes vertaald in het Nederlands, enkel in het ‘Hulp’-menu kwam ik wat half vertaalde onderdelen tegen. Maar verder zijn de menu’s, standaard software en instellingen wel volledig vertaald.
Media
Tijdens de installatie van Ubuntu koos ik er al voor om extra software mee te installeren zodat allerlei codecs mee geïnstalleerd worden. Dat zorgt ervoor dat video’s, inclusief ondertiteling, meteen werken in de Gnome-app “Video’s”.
Ook de installatie van Spotify verloopt makkelijk via de softwarewinkel en na het inloggen kan ik meteen beginnen luisteren. Vervelender is wel dat de menubalk verdwenen is nadat ik de interface schaalde naar 125%.
Netflix geeft eerst een foutmelding in Firefox maar geeft wel meteen ook de oplossing aan. Na het inschakelen van DRM installeert Firefox wat extra onderdelen en 10s later speelt de video af.
Tenslotte was ook het installeren van STEAM kinderspel via Ubuntu Software en kon ik snel aan de slag met een game.
Hardware
Standaard schaalt Ubuntu naar 100% op het ingebouwde scherm. Standaard kan je kiezen tussen 100% (net te klein) en 200% (veel te groot), gelukkig kun je ook fractioneel schalen in stappen van 25%. Ubuntu waarschuwt wel voor een aantal mogelijke nadelen (hoger stroomverbruik, tragere snelheid en verlaagde beeldscherpte) maar daar heb ik vooralsnog niets van gemerkt.
Er is een basisondersteuning voor gestures, zo kun je door met 3 vingers omhoog te swipen op het touchpad het activiteitenoverzicht oproepen, en door naar links of rechts te swipen wissel je snel van bureaublad. Handig! Het is wel jammer dat met 2 vingers naar links of rechts swipen niet werkt in de browser om een pagina terug/vooruit te gaan, dit werkt wel in de Hulp-applicatie.
De aangegeven batterijduur tijdens licht gebruik (e-mail en browsen) ziet er ook prima uit met ruim 24 uur terwijl de schermhelderheid op meer dan 80% staat en ook de toetsverlichting ingeschakeld is.
Wi-Fi werkt aan het maximum van mijn providersnelheid en werkt dus goed. Bij een test op het thuisnetwerk kopieer ik een bestand van 1,6GB van mijn NAS (bekabeld) naar de laptop(Wi-Fi). Dat lukt in 61s (ca.26,86MB/S), de omgekeerde beweging duurt 55s (29,79MB/S). Ook de BlueTooth-verbinding doet het.
Om eventuele prestatieverschillen tussen besturingssystemen te meten, gebruik ik Geekbench. Ubuntu 21.10 haalt 922 in de single-core test en 3906 in de multi-core test. Ik ben benieuwd wat de verschillen met andere besturingssystemen zal zijn.
Een groot pijnpunt kwam naar boven toen ik het deksel van mijn laptop sloot. Normaal schakelt het apparaat dan naar een slaapmodus om daarna weer vlot aan de slag te kunnen gaan. Dat gebeurde echter niet, het systeem reageerde nergens meer op en ik moest het geforceerd afsluiten door de power-knop ingedrukt te houden. Online vond ik gelijkaardige verhalen maar (nog) geen oplossing. Ook wanneer het systeem door de energie-instellingen in slaapmodus gaat, loopt het fout en is de computer onbruikbaar.
Conclusie
Ubuntu 21.10 is een goede start van mijn reeks testen. Het besturingssysteem is erg vlot, zowel in gebruik als bij de installatie, enkel de software die als snap geïnstalleerd werd is traag bij het opstarten. De meegeleverde software volstaat om aan de slag te kunnen gaan en andere programma’s of alternatieven (voor bijv. Rhytmbox) kunnen vlot geïnstalleerd worden via Ubuntu Software. Al laat die App Store wel wat steken vallen in de duidelijkheid door verschillende versies van dezelfde software te laten zien, keuzevrijheid is uiteraard goed maar duidelijkheid om de verschillen te benadrukken is nodig.
In het dagelijks gebruik is het dus een prima distributie die je toelaat om het systeem volledig te benutten. Op een aantal kleine zaken en 1 groot probleem (slaapmodus die niet werkt) na ben ik dus erg tevreden over Ubuntu.
7/10
Geef een reactie of stel een vraag.